Dünyanın en büyük bağımsız enerji şirketi olan Vitol ve Gunvor, Putin’in Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından her iki firmanın da Moskova ile işlerini büyük ölçüde azaltma sözü vermesinden sonra, Rusya’dan rafine edilmiş petrolün önemli alıcıları olmaya devam ettiği ortaya çıktı.
2023’ün ilk dört ayında Rus gümrüklerine yapılan ihracat kayıtlarının analizi, her iki şirketin de benzin ve dizel gibi rafine ürünlerin ilk 10 alıcısı arasında yer aldığını gösteriyor.
Financial Times tarafından incelenen verilere göre, İsviçre merkezli Gunvor, yaklaşık 540 milyon dolar değerinde 1 milyon ton petrol ürünü sevk ederek değer bakımından sekizinci en büyük alıcı oldu. Verilere göre, üst düzey yöneticileri çoğunlukla Londra ve Cenevre’de bulunan Vitol, yaklaşık 400 milyon dolar değerinde 600,00 ton sevkiyatla 10’uncu en büyük alıcı oldu.Her iki şirket de Rus rafine yakıtlarının düzenli alıcısı olduklarını doğruladı ancak verilerin doğruluğuna itiraz etti.
Rus rafine yakıtlarının ticareti batı yaptırımları tarafından tamamen yasaklanmıyor. Hatta emtia tüccarları 2022’de Ukrayna’nın işgalinden bu yana uygulanan batı kısıtlamalarına uydukları sürece arz kesintilerini sınırlamak için Washington tarafından teşvik ediliyor. Cezalandırıcı önlemler arasında bu yıl şubat ayında uygulamaya konulan ve Moskova’nın rafine petrol ürünleri için aldığı fiyatı baskılamayı amaçlayan G7 fiyat sınırı yer alıyor.
Ancak, fiyat tavanlarına uymanın zorluğu, Avrupa’da Rusya ile ticaret yapmaya devam etmenin itibar riski ile birleşince, BP ve Shell de dahil olmak üzere birçok Avrupalı tüccarın Rus akışlarıyla işlem yapmayı tamamen bırakmasına neden oldu.
Bazı emtia piyasası uzmanları “Eğer işlerinin önemli bir parçası değilse, neden itibar riskini üstleniyorlar?” diye soruyor.
Gunvor, kendi kayıtlarının yaklaşık 330 milyon dolar değerinde 700.000 tondan biraz fazla alım yaptığını iddia etti. Vitol, gümrük beyanlarının kendi iç rakamlarıyla uyuşmadığını söyledi.
Gümrük kayıtları Gunvor ve Vitol’ün halen Rus rafine petrolünün ilk 10 alıcısı arasında yer alan tek batılı şirketler olduğunu gösteriyor.
Diğer sekiz büyük alıcı ise Rus kontrolündeki traderlar ile Birleşik Arap Emirlikleri, Hong Kong ya da Singapur’da yeni kurulan şirketlerin bir karışımından oluşuyor.
Sıralamanın başında Rus Lukoil’in ticaret kolu Litasco yer alıyor. Verilere göre şirket geçen yıl faaliyetlerinin çoğunu Cenevre’den Dubai’ye taşıdı. Ocak ile Nisan ayları arasında 3 milyar dolardan fazla Rus rafine yakıtının ticaretini yaptı. İkinci büyük şirket olan Bellatrix Energy ise 2020 yılında Hong Kong’da kuruldu.
