ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Amerika Bağımsız Topluluk Bankacıları (ICBA) 2023 Sermaye Zirvesi etkinliğinde, bölgesel bankacılık sistemindeki son gelişmeler ve ülkede devam eden borç limiti açmazına ilişkin konuştu.
Son yıllarda ABD ekonomisinin kaydettiği ilerlemeye işaret eden Yellen, bu ilerlemenin hükümet ve birçok ekonomik paydaş arasındaki ortaklık sayesinde gerçekleştiğine dikkati çekti.
Yellen, mart ayında iki büyük bölgesel bankanın iflasının ardından bankacılık sistemine olan güveni artırmak için atılan adımlara değinerek, durumun o zamandan beri istikrar kazandığını ve toplam mevduat çıkışlarının sabitlendiğini söyledi.
Mevduat sahiplerini korumak ve sisteme ek likidite sağlamak için atılan adımların ciddi bir finansal bulaşma riskini azalttığına inandığını ifade eden Yellen, First Republic Bank’ın iflası da dahil olmak üzere mart ayındaki gelişmelerin bazı artçı sarsıntıları olduğunu kaydetti.
Yellen, tetikte olmaya ve koşulları yakından izlemeye devam ettiklerine dikkati çekerek, gerekirse daha fazla önlem almaya hazır olduklarını bildirdi.
Dün Kongre’ye “borç limitine ilişkin harekete geçmemesi durumunda muhtemelen ABD’nin borç yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini tahmin ettiklerini” söylediğini aktaran Yellen, Hazine’nin devlet borçlarının tamamını ne zaman ödeyemeyeceğini kesin olarak tahmin etmenin mümkün olmadığını, daha fazla bilgi geldikçe gelecek hafta Kongre’ye ek bir güncelleme sağlayacağını ifade etti.
Yellen, Kongre’nin mümkün olan en kısa sürede harekete geçmesi gerektiğini vurgulayarak, “ABD’nin temerrüde düşmesi ekonomik ve finansal bir felakete yol açar. Son birkaç yılda Amerikalı aileler ve şirketler tarihi bir ekonomik iyileşme sağlamak için çok çalıştı. Bir temerrüde düşmek, zar zor kazandığımız tüm ilerlemeyi tersine çevirir ve bizi daha da geriye götürür.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’nin temerrüde düşmesinin benzeri görülmemiş ekonomik ve finansal felakete yol açacağı uyarısını yineleyen Yellen, şöyle devam etti:
“Amerikalılar geçinmek için ihtiyaç duydukları geliri kaybederken, temerrüde düşmek yaygın acılara neden olabilir. Ortaya çıkan gelir şoku, birçok Amerikan işini ve işletmesini yok eden bir resesyona yol açabilir. Ekonomik kriz, federal hükümetin operasyonlarındaki olası aksamalarla daha da kötüleşebilir.”
Yellen, ABD Hazine piyasasının küresel finansal sistemin temeli olarak hizmet ettiğine işaret ederek, olası bir temerrüdün dünya çapında finansal piyasalarda paniğe neden olabileceğini söyledi.
Beyaz Saray’ın uzun süreli bir temerrüdün etkisini simüle ettiğine değinen Yellen, etkilerinin “büyük resesyon” kadar şiddetli bir düşüşe yol açabileceğini aktardı.
Yellen, simülasyona göre 8 milyondan fazla Amerikalının işini kaybettiğini, tüketici güveninin önemli darbe aldığını, borsanın değerinin yaklaşık yüzde 45 oranında azaldığını belirtti.
Moody’s Analytics’in de temerrüdün etkilerini tahmin etmek için farklı bir model kullandığını ancak benzer sonuçlara ulaştığını ifade eden Yellen, şöyle konuştu:
“Bu kriz tamamen önlenebilir. Çözüm basit. 1960’tan bu yana Kongre, hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat yönetimler altında borç limitini yaklaşık 80 kez artırdı veya askıya aldı. Kongre bunu tekrar yapmalı. Borç limitinin yükseltilmesi veya askıya alınması, yeni federal harcamalara izin vermez. Sadece hükümetin mevcut taahhütlerini yerine getirmesine izin verir. Kongre borç limitini ele almazsa Hazine’nin veya hükümetin bizi felaketten kurtarmak için kullanabileceği hiçbir iyi seçenek yok.”
Kongre’nin harekete geçmediği her gün ABD ekonomisini yavaşlatabilecek artan ekonomik maliyetler yaşandığına dikkati çeken Yellen, 2011’deki borç tavanı krizi sonrası ülke tarihinde ilk kez ABD’nin kredi notunun düşürüldüğünü anımsattı.
Halihazırda olası temerrüdün olumsuz etkilerinin görülmeye başlandığına işaret eden Yellen, “Kaybedecek zaman yok. Kongre, borç limitini mümkün olan en kısa sürede ele almalıdır.” dedi.
